Lipiec 10, 2019

Czwarty rok życia to czas wzmożonej aktywności ruchowej oraz bardzo silny wzrost zainteresowania światem zewnętrznym. Dziecko coraz lepiej radzi sobie z wyrażaniem własnych potrzeb dzięki rozwijającym się kontaktom i umiejętnościom społecznym, jest ciekawe tego co się dzieje, obserwuje zjawiska, wyciąga wnioski i przenosi obserwacje na własne działania. W rozmowie zwykle odnosi się do tego „co tu i teraz”, ale potrafi prostym językiem określić jakie zdarzenia miały miejsce w przeszłości lub opisać te, które chciałoby wykonać w niedalekiej przyszłości.

WEDŁUG LEONA KACZMARKA CZAS W ROZWOJU MOWY DZIECKA OD TRZECIEGO DO SZÓSTEGO/SIÓDMEGO ROKU ŻYCIA NAZYWAMY OKRESEM SWOISTEJ MOWY DZIECIĘCEJ.

Prawidłowo rozwijający się czterolatek rozumie znacznie więcej niż jego młodsi koledzy, jest też bardzo aktywny werbalnie: wiele mówi, opowiada, uważnie słucha, zadaje mnóstwo pytań, wykonuje proste i złożone polecenia. Każdego dnia poszerza swój zasób słownictwa i uczy się tworzyć coraz bardziej złożone wypowiedzi, w których usłyszeć możemy już większość kategorii gramatycznych. 

Wypowiedzi dziecka są coraz dłuższe i coraz barwniejsze. Wzrastają także umiejętności narracyjne. To doskonała okazja do rozmów o emocjach, bo jesteśmy w stanie bardzo wiele dziecku wytłumaczyć warto więc wchodzić z tego typu w interakcje, zachęcać do opowiadania czy układania HISTORYJEK OBRAZKOWYCH OPARTYCH NA EMOCJACH(klik) bliskich dziecku, by mogło lepiej je rozumieć i lepiej sobie z nimi radzić.

Dla prawidłowego rozwoju niezbędne jest także poczucie własnego ciała oraz ćwiczenia koordynacji wzrokowo-ruchowej. By wzmacniać poczucie własnego ciała dobrze sprawdzą się zabawy ruchowe (jazda na rowerze, chodzenie po krawężniku, pokonywanie przeszkód i tak dalej), a w domowych warunkach ćwiczenia SYTUUJĄCE POSTACI I RZECZY W CZASIE CZY PRZESTRZENI (klik). Dziecko bezpiecznie czujące się we własnej przestrzeni chętnie poznaje nowe miejsca, nie boi się przekraczać własnej strefy komfortu, bez strachu podejmuje się nowych wyzwań. 

Czwarty rok życia dziecka to tzw. wiek pytań. Istotne jest nie tylko zadawanie ich przez dorosłego (kto? co? co robi? kiedy? gdzie? dlaczego?), ale także odpowiadanie na pytania zadawane przez dziecko, by zaspokajać bardzo silną, zupełnie naturalną ciekawość świata i dostarczać właściwych wzorców językowych. Zabawy mające na celu uważne słuchanie, zapamiętywanie, odpowiadanie na pytania oraz ĆWICZENIA LOGICZNEGO MYŚLENIA WYMAGAJĄCE DOSTRZEŻENIA, ZWERBALIZOWANIA I ZASTOSOWANIA REGUŁ (klik) pozwolą wzmocnić naturalną potrzebę zdobywania doświadczeń i zachęcać do komunikowania się z otoczeniem już na nieco wyższym niż dotychczas szczeblu.

Proste zdania dotyczące do tej pory zwykle jednego tematu rozszerzają się o bardziej rozbudowane wypowiedzi dzięki ciągłemu doskonaleniu umiejętności nazywania związków przyczynowo-skutkowych i relacji czasowych. Czterolatek rozumie większość często używanych wyrażeń przyimkowych i potrafi się nimi dość sprawnie posługiwać. Zaczyna też bawić się słowem, dostrzegać różnorodne znaczenia swoich wypowiedzi oraz ich wieloznaczność. Pokazując mu możliwości językowe poprzez zabawę SYMBOLAMI I SCHEMATAMI (klik) dajemy dodatkowy bodziec do twórczego myślenia oraz kreatywnego wykorzystywania własnych umiejętności.

Sposób mówienia coraz bardziej przypomina mowę dorosłego. Zanikają charakterystyczne zmiękczenia, zmniejsza się też ilość używanych neologizmów. W systemie fonetyczno-fonologicznym najpierw pojawiają się głoski przedniojęzykowo-zębowe (s, z, c, dz), a następnie dziąsłowe (sz, ż, cz, dż), zamiana głoski „r” na „l” będzie jeszcze normą rozwojową. Słownik mowy czynnej dziecka czteroletniego powinien obejmować około 1500 słów.

Czterolatek jest bowiem niezwykle bystry i spostrzegawczy, w wielu sytuacjach ćwiczy cierpliwość, koncentrację i bacznie obserwuje rzeczywistość. Potrafi wyciągać wnioski, dostrzegać różnice oraz szczegóły zdarzeń, a także dostosować swoje zachowanie do miejsca i sytuacji, by powoli wkraczać w wiek szkolny.

MGR KATARZYNA KNOPIK