Mamo, patrz jak się rozwijam! #6 – Szeregowanie

Ćwiczenia szeregowania to jedne z flagowych ćwiczeń lewopółkulowych. Czym są, w jaki sposób wpływają na funkcjonowanie dziecka i jak je wykonywać?

Czym są ćwiczenia szeregowania?

To jedne z ćwiczeń, podczas których wykonywania aktywuje się i intensywniej pracuje lewa (bardzo upraszczając – “językowa”) półkula mózgu. Są więc dla niej wspaniałą gimnastyką! Lewa półkula mózgu pełni bardzo ważną rolę nie tylko w tworzeniu i odbieraniu mowy, ale także w nauce reguł społecznych, języków obcych, myśleniu logicznym i analitycznym. Podczas ćwiczeń szeregowania dziecko wykonuje wiele złożonych procesów myślowych angażujących lewą półkulę:

• Analizuje elementy;
• Dostrzega szczegóły, podobieństwa i różnice między nimi;
• Wyodrębnia reguły;
• Przetwarza materiał zgodnie z kierunkiem czytania i pisania;
• Doskonali myślenie logiczne i analityczne.

Po co ćwiczyć szeregowanie?

Ćwiczenia szeregowania przeznaczone są dla dzieci z problemami w zakresie rozwoju językowego, dla dzieci dyslektycznych, mających trudności z koncentracją i uwagą, czytaniem i pisaniem, a także dla wszystkich dzieci bez zaburzeń jako świetna forma treningu i zabawy. Podczas ćwiczeń lewopółkulowych dziecko rozwija mózgowe ośrodki mowy i mobilizuje je do pracy.

Jak ćwiczyć?

Aby móc ćwiczyć z dzieckiem szeregowanie, musimy mieć pewność, że nie ma ono trudności z polem wspólnej uwagi, wskazuje palcem i opanowało umiejętność naśladowania. Ćwiczenia szeregowania wykonujemy w 3 etapach: powtarzanie, kontynuowanie i uzupełnianie – samodzielne działanie. Pracę zawsze rozpoczynamy od najłatwiejszej wersji zawierającej 3 elementy, stopniowo zwiększając ich ilość.

POWTARZANIE – podczas pierwszych ćwiczeń musisz przygotować dwa identyczne zestawy elementów (dla Ciebie i dziecka). Ty układasz szereg, dziecko obserwuje, a następnie próbuje odwzorować go pod spodem.

KONTYNUOWANIE – terapeuta/rodzic rozpoczyna układać szereg (kładzie 2-3 obrazki), a następnie zachęca dziecko, aby kontynuowało szereg. W razie trudności, zawsze pomaga!

UZUPEŁNIANIE – ułóż szereg (na początek z 4 elementów), a następnie wyjmij kilka (na początek 1) elementów. Poproś dziecko, aby uzupełniło szereg (im więcej elementów zawiera szereg, tym więcej możesz z niego usunąć w późniejszych etapach.

SAMODZIELNE UKŁADANIE – to już ostatni, najtrudniejszy etap, w którym Twój Maluch musi zmierzyć się z zadaniem samodzielnie. Prędzej czy później musiało to nastąpić. Możesz ułatwić mu pracę, podając instrukcję, wg której ma działać, lub po prostu rozłożyć obrazki i czekać, aż dziecko ułoży samo. Samo! To etap, w którym dziecko staje się duże, “dorosłe” – zobacz, ile daje mu to radości.

Pamiętajcie, zadania zawsze zaczynamy od materiału tematycznego (konkretnego) czyli łatwiejszego, a następnie przechodzimy do trudniejszego – atematycznego (abstrakcyjnego).

Kiedy zacząć?

Pierwsze próby powtarzania prostych, 3-elementowych szeregów na materiale tematycznym (konkretnym), możesz rozpocząć już z dzieckiem około 2 roku życia.

Czy istnieją gotowce do ćwiczeń szeregowania? Oczywiście:

1.“Szeregi i relacje. Mega zestaw 300 elementów” Wydawnictwa Arson

Zestaw do ćwiczenia szeregów, który chcę Wam pokazać na początku, jest naprawdę wart polecenia. Po pierwsze, zawiera aż 300 elementów – kartoników. Po drugie, wykonane są one z twardej tektury, dzięki czemu posłużą nam długo. Po trzecie – uwzględniono tutaj różne stopnie trudności zadań, ponieważ znajdziecie obrazki tematyczne (łatwiejsze), oraz atematyczne (trudniejsze).

Dzięki tej pomocy, będziecie mogli spokojnie wykonywać wszystkie etapy ćwiczeń szeregowania. Obrazki w pomocy są czarno-białe. Zasada konstrukcji obrazków zakłada szeregowanie wg rosnącej/ malejącej wielkości, rosnącej/ malejącej intensywności barwy, stopniowego domykania rysunku.

2. “Szeregi” Wydawnictwa Metody Krakowskiej

W tej pomocy znajdziecie 64 obrazki, przeznaczone do układania szeregów wg zasad: rosnącej lub malejącej wielkości, rosnącej lub malejącej intensywności barwy, stopniowego domykania rysunku.

Zestaw jest znacznie mniejszy w stosunku do wcześniejszego. Obrazki są wykonane z cieńszej tektury, ale za to są kolorowe – można więc spokojnie zacząć przygodę z szeregowaniem od tego pudełka.

3. “Logiś i ja. Ćwiczenia logicznego myślenia. Szeregi” Wydawnictwa WiR

“Logiś i ja” to świetny zestaw ćwiczeń szeregowania, które możecie powielać w swoich gabinetach (oczywiście tylko do własnych celów dydaktycznych!). Pomoc to w zasadzie teczka, w której wpięte są karty pracy. Dzięki takiemu rozwiązaniu, z łatwością będziecie mogli przeglądać je, wybierać potrzebne, a następnie chować z powrotem.

Zestaw został podzielony na 3 części (powtarzanie, kontynuowanie i uzupełnianie). W obrębie każdej części, poziom trudności wzrasta stopniowo (od 3 do 6 elementów). Szeregowanie przebiega w ćwiczeniach wg zasad: od najmniejszego do największego, narastanie koloru, narastanie ilości elementów, domykanie rysunku.

4. “Korale matematyczne”

Korale matematyczne już znacie – pisałam już o nich. Możecie wykorzystać je również w ćwiczeniach szeregowania. Oczywiście, podczas etapu powtarzania, byłoby dobrze abyście mieli dwa komplety korali. Najlepiej sprawdzą się one w etapie kontynuowania – wystarczy, że rozpoczniecie szereg (wg ilości), a dziecko kolejno będzie przesuwać odpowiednią ilość koralików (wzrastająco lub malejąco).

Rozejrzyj się teraz wokół – pozbieraj rozrzucone rurki do napojów, kawałki plasteliny, kolorowe druciki i kawałki kartonu. Potnij względem wielkości, pokoloruj ołówkiem dociskając z różną siłą, zrób z plasteliny kulki różnej wielkości – to wszystko jest pod ręką. Działaj!