Jak zrozumieć nastolatka

Książka dedykowana rodzicom, którzy pragną być mądrymi przewodnikami dla swoich nastoletnich pociech, oferując im wsparcie i towarzysząc im w tym pełnym wyzwań okresie transformacji ku dorosłości.

Jak zrozumieć nastolatka

Wartościowy przewodnik, który pomoże odpowiedzieć na nurtujące pytania:

• Dlaczego moje dziecko wykazuje takie zachowania? Gdzieś po drodze coś się zmieniło, bo przecież kiedyś nie przejawiało takich reakcji.
• Czy te trudne chwile kiedykolwiek miną?
• Jakie są motywacje stojące za jego postępowaniem?
• Czy to, co obecnie przeżywam, jest w ogóle normą?

Przytoczone poniżej sytuacje to tylko część tego, co współcześnie doświadczają rodzice w obliczu dorastających nastolatków:

• "Nie sprząta swojego pokoju, a kiedy zwracam na to uwagę, odpowiada, że to jej pokój i jej bałagan",
• "Lekceważy mnie. Jak mówię, że nie wyjdzie, odpowiada mi: Właśnie że wyjdę!",
• "Upiera się przy swoim",
• "Stawia się nauczycielom",
• "Krzyczy, że nie będę mu rozkazywać",
• "Zamyka mi z trzaskiem drzwi przed nosem".

Poradnik dla rodziców

Proces dojrzewania jest konieczny, by dziecko mogło stać się pełnoprawnym dorosłym. Jednakże towarzyszące temu etapowi wyzwania są nieuniknione. Nasze dzieci potrzebują naszego wsparcia i akceptacji, by przekształcić się w odpowiedzialnych dorosłych.

• Jak zatem poradzić sobie z tymi wyzwaniami?
• W jaki sposób dostosować się do nowej roli - roli rodzica nastolatka?
• Jak nie zapomnieć, że mimo wszystko nasze wsparcie pozostaje dla nich niezbędne?
• Jak stać się dla nich nie tylko rodzicem, ale też przewodnikiem?
• A przede wszystkim, w jaki sposób odnaleźć cierpliwość i zrozumienie w obliczu tych trudności?

Autorka tej książki podąża z nami przez trudny okres nastoletności naszych dzieci, okazując empatię wobec naszych uczuć frustracji, złości i czasem bezradności. Wprowadza nas w perspektywę rodziców nastolatków, dając do zrozumienia: "Razem odkrywajmy tę podróż rodzicielstwa. W końcu to właśnie teraz, w tej chwili, wypływa z kokonu przepiękny motyl!"

Autorka:

Aneta Stępień-Proszewska

– trenerka kompetencji relacyjnych, przywódczych, rodzicielskich i komunikacji empatycznej, mediatorka i facylitatorka porozumienia w konfliktach grupowych, terapeutka w nurcie Resonant Healing. Certyfikowana coachka. Wspiera osoby nastoletnie i ich rodziców, współtworzy warsztaty dla rodziców nastolatków "Dorastać z nastolatkiem". Uczy empatycznej komunikacji i empatycznego przywództwa. Matka trójki nastolatków.

Spis treści:

Wstęp

1. Dorastanie, czyli bycie między dzieciństwem a dojrzałością

Dorastanie jako rytuał przejścia

• Dorastanie jako rytuał przejścia dla nastolatka
• Dorastanie jako rytuał przejścia dla rodzica
• Dorastanie jako rytuał przejścia dla całego społeczeństwa

Inicjacja – dlaczego warto do niej powrócić
Przestrzeń rodzica – ćwiczenia

• Pytania do refleksji
• Doświadczenie

2. Zrozumieć nastolatka w zmianie

"Moje ciało się zmienia" – dojrzewanie płciowe

• Wspólne zmiany – występujące niezależnie od płci
• Dojrzewanie typowo żeńskie
• Dojrzewanie typowo męskie
• Dojrzewanie – co warto skonsultować z lekarzem

"Mój mózg nie jest zepsuty" – przebudowa mózgu

• Wpływ nierównego dojrzewania mózgu na zachowania nastolatków

"Kim jestem?" – tożsamość płciowa, orientacja seksualna i role płciowe

• Dlaczego tak wiele dzieci odkrywa obecnie, że są nieheteronormatywne lub niebinarne
• Akceptacja i wsparcie

"Ciągle się zmieniam" – codzienność z nastolatkiem

• "Kim są moi rodzice?" – dystansowanie się od rodziców
• "Wyjdź z mojego pokoju" – dbanie o prywatność
• "Ja, moje, dla mnie" – egocentryzm nastolatków
• "Nie ma o czym gadać" – trudności z byciem w kontakcie
• "Dobra, jednak to moja rodzina" – potrzeba przynależności

Przestrzeń rodzica – ćwiczenia

• Pytania do refleksji
• Doświadczenie

3. O co chodzi w buncie nastolatka

Bunt i dorastanie
Przestrzeń rodzica – ćwiczenia

• Pytania do refleksji
• Doświadczenie

4. Zrozumieć rodzica w zmianie

Co jest największym wyzwaniem
Styl przywiązania rodzica
Wypalenie rodzicielskie
Przestrzeń rodzica – ćwiczenia

• Pytania do refleksji
• Doświadczenie

5. Zmieniająca się rola rodzica, zmieniająca się relacja

Rodzic jako przewodnik
Zaufanie, nawet jeśli błądzą
Oddawanie odpowiedzialności
Mądre wyznaczanie granic
Kiedy dziecko zaczyna wypływać na szersze wody

• Zmieniająca się rola rodzica

Przestrzeń rodzica – ćwiczenia

• Pytania do refleksji
• Doświadczenie

6. Co rodzi nieporozumienia i konflikty

Brak zrozumienia, czym jest dorastanie albo opór
Konflikt pokoleniowy
"Czas zwrotu" i bolesna weryfikacja rodziców
Niezgoda na dorastanie i odejście dziecka
Widzenie w dziecku tego, czego sami nie mamy
Autorytet oparty na władzy
Obraz wroga
Postrzeganie konfliktu jako trudności, której trzeba unikać
Przestrzeń rodzica – ćwiczenia

• Pytania do refleksji
• Doświadczenie

7. Jak rozmawiać, by być w kontakcie i się dogadać

Najważniejsze zadanie rodzica – bycie w kontakcie
"Zabójcy kontaktu"
Rozpoznawanie swoich potrzeb

• Model Czterech Krzeseł 

Empatyczne słuchanie
Rozpoznawanie potrzeb rozmówcy
Empatyczny dialog
W dialogu nie zawsze chodzi o spełnienie potrzeb dziecka
Prośba czy żądanie
Przestrzeń rodzica – ćwiczenia

• Pytania do refleksji
• Doświadczenie

8. Kiedy jest tak trudno, że aż beznadziejnie

Ostry kryzys
Odbudowa więzi

• I etap – połączenie z sobą samym
• II etap – nowa rozmowa

Przestrzeń rodzica – ćwiczenia

• Pytania do refleksji
• Doświadczenie

9. Konkretne wyzwania rodzicielskie

"Ciągle siedzi na telefonie"
"Okłamuje mnie, bezczelnie oszukuje"
"Podbiera pieniądze"
"Źle się uczy"
"Robi sobie piercing i tatuaże"
"Pokazuje swoje ciało na TikToku"
"Pali marihuanę"
"Nie ma znajomych", "Ciągle siedzi w domu"
"Jego cały świat to znajomi", "W ogóle go nie ma w domu"
"W ogóle nie chce rozmawiać"
"Zupełnie nie mam do niego zaufania"
"Tnie się", "Nie je", "Je za dużo"
"Jest agresywny – krzyczy, przeklina, wali pięścią w ścianę…"
Przestrzeń rodzica – ćwiczenia

• Pytania do refleksji
• Doświadczenie

10. Od czego zacząć, o czym nie zapominać i czego na pewno nie robić

Przestrzeń rodzica – ćwiczenia

• Pytania do refleksji
• Doświadczenie

11. Świętowanie

Zakończenie
Dodatki

• Lista polecanych materiałów
• Lista uczuć (pogrupowanych w obrębie obwodów emocji i motywacji)
• Lista potrzeb
• Dziennik empatii – przykład